Góðar erlendar bækur á íslensku
• Sólveig Sif Hreiðarsdóttir stofnaði forlagið Kver árið 2015 • Verk Roalds Dahl eru áberandi • Komin með þýðingarrétt að verkum fleiri þekktra höfunda sem skrifa fyrir börn og unglinga
Guðrún Erlingsdóttir
ge@mbl.is
„Ef ég hefði vitað hvað það var mikið mál að setja á stofn bókaútgáfu er ég ekki viss um að ég hefði þorað að fara af stað. En draumurinn var að geta boðið börnum og unglingum upp á góðar erlendar bækur á íslensku og því sló ég til,“ segir Sólveig Sif Hreiðarsdóttir bókmenntafræðingur sem útskrifaðist með meistaragráðu í þýðingarfræðum frá Háskóla Íslands síðastliðið haust og er eigandi og og jafnframt þýðandi bókaútgáfunnar Kver. Sólveig segir að útgáfan hafi farið hægt af stað en undið upp á sig með tímanum. Árið 2015 hafi fyrsta bókin eftir hinn dáða barnabókahöfund Roald Dahl, með teikningum samstarfsmanns hans Quentins Blake, komið út, Georg og magnaða mixtúran. Þar á eftir kom út BFG, Bjargrisinn frómi og góði árið 2016 en í henni sé áberandi nýtt tungumál sem höfundur bókarinnar bjó til þannig að Sólveig þurfti að fara í töluverða nýyrðasmíði á nýyrðum höfundarins. Árið 2017 þýddi Sólveig og gaf út bókina um Matthildi eftir Dahl. Söngleikurinn Matthildur verður frumsýndur í Borgarleikhúsinu á föstudaginn kemur í leikþýðingu Gísla Rúnars Jónssonar. Í fyrra gaf Kver síðan út Nornirnar eftir Dahl en til marks um vinsældir verka höfundarins verður á næsta ári frumsýnd ný kvikmyndaaðlögun byggð á verkinu þar sem Anne Hathaway og Octavia Spencer fara væntanlega með aðalhlutverk. Einnig gaf forlagið í fyrra út tvær bækur eftir Lynley Dodd, Hnubbi lubbi, fótur og fit hjá dýralækninum og Hnubbi lubbi frá Rjómabúi Stubba.
Sólveig segir að með vorinu megi yngsta kynslóðin eiga von á bókinni Risastóri krókódíllinn í bókabúðir en bókin, sem er eftir Roald Dahl, var skrifuð fyrir tveggja til sex ára börn og er þýdd af Sólveigu.
Kröfur gerðar til þýðenda
Að sögn Sólveigar gefur Kver-útgáfan næst út bókina Where the World Ends, unglingabók eftir breska verðlaunarithöfundinn Geraldine McCaughrean sem hefur, að hennar sögn, „fengið gríðarlega góðar viðtökur“ og fékk hún styrk frá Miðstöð íslenskra bókmennta til þess að þýða söguna. Sólveig segir fleiri bækur um Hnubba lubba og sömuleiðis bækur eftir Dodd þar sem köttur er í aðalhlutverki bíða þýðingar.
„Það eru miklar kröfur gerðar til þýðenda og þýðingar eru vandasamar. Ég átti sem betur fer þýðingar sem ég gerði í náminu og nýttist þegar ég var samþykkt til verksins af þeim aðilum sem sjá um höfundarrétt Roalds Dahls. Ferlið var langt og strangt en alveg þess virði. Að fá samþykki sem þýðandi verka Dahls er ákveðinn gæðastimpill sem gerir mér auðveldara að fá samninga við aðra höfunda,“ segir Sólveig sem bjó lengi erlendis ásamt eiginmanni og fjórum börnum.
„Við lögðum mikla áherslu á að börnin viðhéldu íslenskunni og þegar ég las enskar bækur fyrir börnin þá þýddi ég þær jafn óðum. Það er nauðsynlegt að börnum og unglingum gefist kostur á að kynnast heimsmyndinni í gegnum vel skrifaðar þýddar bækur.
Auka orðaforða lesendanna
„Bækur Dahl eru margar skrifaðar fyrir börn en skila sér upp eftir öllum aldursflokkum. Þær eru skemmtilegar og mikill húmor í þeim. Klassískar þýddar bækur styðja við tungumálíð og auka orðaforða,“ segir Sólveig sem útskrifaðist úr þýðingarfræði frá Háskóla Íslands. Hún segir að fjöldi tungumála sé kenndur í HÍ. Kennarar þar vinni frábært starf og séu góðir fræðimenn og kennarar. Sólveg telur að styðja mætti betur við þýðingafræði sem sé öflug deild og ásókn í námið sé sívaxandi.
„Þýðingar eru mitt aðalstarf en sem betur fer fórum við fjölskyldan út í bókaútgáfuna með frekar litlar væntingar í byrjun og erum sátt við það hvernig hlutirnir hafa þróast,“ segir Sólveig sem vinnur hlutastarf í Pennanum með þýðingunum.
„Mér þykir mjög vænt um starfið í Pennanum og það er gott að komast út á meðal fólks. Það getur orðið ansi þægilegt að vera heima og þýða. Þegar vellíðanin tekur völdin er komin tími til þess að hitta samstarfsfólkið og viðskiptavinina í Pennanum,“ segir hún og kveðst hætt að lesa fyrir sín eigin börn sem eru nú milli tvítugs og þrítugs. Hún segist hins vegar vera heppin að geta fengið lánuð barnabörn systra sinna til þess lesa fyrir og sjá viðbrögðin við sögunum sem hún þýðir.
